Kolejny artykuł opisujący wydarzenia, jakie miały miejsca na terenie Podbeskidzia sto lat temu. Powstał on w oparciu o informacje zamieszczone w polskim Tygodniku
Wieniec i Pszczółka nr 26, którego założycielem był
ks. Stanisław Stojałowski.
Zanim jednak drogi czytelniku zagłębisz się w lekturę musisz wiedzieć, że wspomniany tygodnik, był organem partii ks. Stojałowskiego i wyrażał poglądy i opinie środowisk z nim związanych. Nastawiony był on na budowanie i organizowanie polskiego życia narodowego na terenie Podbeskidzia, a co za tym idzie był bardzo krytyczny w stosunku do Niemców i Żydów.
Trzeba o tym stale pamiętać zapoznając się nie tyle z samymi faktami, ale z komentarzami do przedstawianych wydarzeń. Jednak powyższy tygodnik, jest prawdziwą kopalnią informacji o tym, co działo się na naszych terenach sto lat temu. Niewybredny zaś czasami język i ostre komentarze pozwalają nam zobaczyć cząstkę historii widzianą przez pryzmat chrześcijańskich socjalistów oraz poczuć gwałtowność starć narodowych jakie w tym okresie miały miejsce.
Jacek Kachel
Natomiast w ostatnim czerwcowym numerze „Wieńca i Pszczółki”, który ukazał się z numeracją 26, 26 czerwca 1910 roku informacje z regionu rozpoczynają od wiadomości robotniczych.
— Bielsko-Bialscy fabrykanci grożą zamknięciem wszystkich fabryk sukienni-czych czyli t. zw. „lokautem". Bezczelność kliki kapitalistycznej przechodzi wszelkie granice i wszelkie pojęcie. Dlatego, że dumni Mänhardt-Molenda nie chcą poprawić swoim robotnikom zaprętury po 20 hal. dziennie, chociaż mogą bardzo dobrze, bo ich na to stać, to ma być pozbawionych do 15 tyś. robotnica zarobku, kupcy i przemysłowcy bielsko-bialscy mają ponieść niepowetowane szkody? Właśnie ta fabryka może śmiało poprawić, bo robota jest bardzo ciężka. Kiedy w innych fabrykach np. 100 robotników odstawi dziennie 150 kawałki sukna to u Mänharda-Molendy 150 robotników wykończy 300 kawałów sukna. Właśnie kiedy to piszemy ł do druku podajemy zjechał dla załagodzenia sporu przedstawiciel z Ministerstwa handlu z Wiednia i wspólnie z bielskim starostą p. Kuliszem oraz prezesem chrzęść, organizacyi robotników tkackich p. Krikawą pośredniczy w umowie. Czy to jaki skutek odniesie nie wiadomo. Jeśli atoli fabrykanci ogłoszą lokaut i fabryki zamkną to zapowiadamy: „że organizacya chrześcijańska i stronnictwo chrzęść, ludowe stanie po stronie pokrzywdzonych robotników, posłowie nasi rozjadą się po wsiach i postawimy warunki, które raz położą kres wyzyskowi siły robotniczej i uporządkują na dłuższy czas stosunki pracy i płacy w bielsko-bialskich fabrykach sukienniczych", a mianowicie: zażądamy, by żaden robotnik żonaty nie zarabiał mniej niż 2 korony dziennie, ci zaś robotnicy, którzy już dzisiaj 2 korony lub więcej zarabiają muszą uzyskać poprąwe 10 procentową; czas pracy musi być skrócony". "porządki pod względem zdrowotnym muszą zostać w fabrykach wprowadzone i przestrzegane.
Od tych żądań nie ustąpimy, a będziemy walczyli choćby do upadłego, a skoro tylko wy robotnicy staniecie jak jeden mąż, to zwycięstwo po waszej stronie.
Piętnujemy publicznie gałgańskie postępowanie żyda Arbajtla i partyi socyalno-demokratycznej za jawną zdradę interesów robotniczych — dowody mamy w ręku. W przyszłym numerze obszerniej. [1]
Tu również TG „Sokół” dziękuję z zorganizowanie festynu sokolego w Białej. [2]
Opracował: Jacek Kachel
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
[1] „Wieniec i Pszczółka” nr 26, z 26.06.1910, str. 395.
[2] Por. „Wieniec i Pszczółka” nr 26, z 26.06.1910, str. 395.
Zdjęcia
