Słowo (np. pizza):
Miasto:

Jesteś w > Regiony > Bielsko - Biała > Zabytkowe cmentarze > Cmentarz Rzymsko-Katolicki w Białej

Cmentarz Rzymsko-Katolicki w Białej

Cmentarz jest bowiem pewną przestrzenią szczególną, zorganizowaną na zasadzie wyraźnie określonej celowości, jedną zaś z racji jego istnienia jest to, że jest miejscem sakralizacji śmierci, a zatem staje się on z założenia obszarem o charakterze kulturowym.” Takimi właśnie słowami Jacek Kolbuszewki opisuje święte miejsce pochówku.Warszawskie Powązki, krakowskie Rakowice czy też lwowski Łyczaków, to cmentarze, które są nam znane chociażby z różnych publikacji. Coraz częściej bowiem, pojawia się zainteresowanie zabytkowymi miejscami pochówku w różnych miejscach Polski oraz świata.

Również nasze miasto, Bielsko-Biała może się pochwalić zabytkowymi cmentarzami, które z pewnością są godne uwagi. Jednym z takich cmentarzy jest Cmentarz Rzymsko-Katolicki w Białej. W 1796 roku Biała stała się ośrodkiem władzy oraz bazą Konfederacji Barskiej. Skutkiem tego był walki, które toczyły się w jej okolicach. Koniecznym stało się zorganizowanie miejsca dla pochówku konfederatów, którzy zmarli w rejonie Białej. Wybrano teren położony około 300 metrów na południowy - wschód od kościoła w Białej. Do 1772 roku na terenie nowego cmentarza pochowano kilkudziesięciu konfederatów. Pierwszym konfederatem odnotowanym w Księdze Zmarłych parafii lipnickiej był Jan Engelman w 1771 roku, natomiast pierwszym konfederatem pochowanym na cmentarzu był mały syn Jana Weimansa. Był to początek dzisiejszego cmentarza rzymsko-katolickiego.

Jednym z takich cmentarzy jest Cmentarz Rzymsko-Katolicki w Białej. W 1796 roku Biała stała się ośrodkiem władzy oraz bazą Konfederacji Barskiej. Skutkiem tego był walki, które toczyły się w jej okolicach. Koniecznym stało się zorganizowanie miejsca dla pochówku konfederatów, którzy zmarli w rejonie Białej. Wybrano teren położony około 300 metrów na południowy - wschód od kościoła w Białej. Do 1772 roku na terenie nowego cmentarza pochowano kilkudziesięciu konfederatów. Pierwszym konfederatem odnotowanym w Księdze Zmarłych parafii lipnickiej był Jan Engelman w 1771 roku, natomiast pierwszym konfederatem pochowanym na cmentarzu był mały syn Jana Weimansa. Był to początek dzisiejszego cmentarza rzymsko-katolickiego.

Po upadku Konfederacji Barskiej w 1772 roku, Austriacy rozpoczęli okupację Białej. W związku z tym administracja austriacka nakazała przeniesienie wszystkich cmentarzy miejskich i przykościelnych na tereny pozamiejskie. Dekret ten związany był głównie z kwestiami higienicznymi Sytuacja ta miała wpływ na całkowitą likwidację cmentarza otaczającego kościół w Białe, natomiast jego funkcję przejął cmentarz konfederatów. W publikacjach nie ma informacji jakoby zwłoki znajdujące się wcześniej na cmentarzu przy kościele były ekshumowane i przenoszone na cmentarz konfederatów.

Od 1790 roku wspomnianym cmentarz wykorzystywany był dla pochówku katolików w Białej. W związku z tym, datę 19 stycznia 1790 roku, związaną z pierwszym pochówkiem na na nowym parafialnym cmentarzu rzymskokatolickim uznać można za datę powstania nekropolii.

Jeśli chodzi o kwestie administracyjne, paradoksalnie nowy cmentarz znalazł się poza granicami Białej. Otoczony został kamienno - ceglanym murem ufundowanym przez bialskich mieszczan Dorotę i Walentego Szymeczek.

Zjawisko wandalizmu na cmentarzach, z którym spotykamy się w dzisiejszych czasach obecne było już w XIX wieku. Omawiany cmentarz spotykał się z kradzieżami, demolowaniem czy też włamywaniem się do grobów w poszukiwaniu kosztowności.

W okresie II wojny światowej zarząd cmentarza przekazany został władza miasta. Od 1942 roku zabroniono grzebania Polaków. Szczęśliwie po zakończeniu II wojny światowej parafia Opatrzności Bożej odzyskała cmentarz. W 1952 roku zaś uruchomiono kolejny, trzeci sektor cmentarza. Działanie to związane było ze zwiększająca się liczbą powojennych zgonów. Ten teren zapełni się grobami bardzo szybko.

Współczesne otoczenie cmentarza stanowią zabudowania przemysłowe, magazyny hurtowe, Dom Pomocy społecznej, plac manewrowy nauki jazy praz wille pochodzące z okresu międzywojennego. Obecnie na cmentarzu znajduje się ponad 5 tysięcy grobów. Po mino braku wolnego terenu, nekropolia nadal jest czynna. Współczesna eksploatacja prowadzi niestety do niszczenia pozostałych terenów zieleni oraz do likwidowania starych bezimiennych nagrobków, które od wielu lat pozbawione są opieki. W porównaniu z niektórymi tego typu cmentarzami, ten w Białej zaliczyć można do zadbanych. Nie odstrasza poprzewracanymi i poniszczonymi nagrobkami czy też nieuporządkowanymi kępkami chwastów. Rodziny pochowanych tu zmarłych nieustannie dbają o dobry wygląd nagrobków swoich przodków.

Na cmentarzu znajdują się dwa duże piaskowcowe krzyże erekcyjne. Pierwszy z nich znajduje się pośrodku alei głównej w najstarszej części cmentarza, na osi bramy wejściowej i pochodzi z drugiej połowy XIX wieku. Drugi natomiast znajduje się również na osi alei głównej jednak w najmłodszej części nekropoli i pochodzi z połowy wieku XX.

Główne wejście na cmentarz stanowi murowana, otynkowana, trójdzielna brama, która podobnie jak na innych chrześcijańskich cmentarzach stanowi symbol przejścia z jednego do drugiego świata. Dzisiaj jej funkcja bardzo się ograniczyła, gdyż większość konduktów pogrzebowych wprowadzane jest bramkami bocznymi. Najstarsza i największa część cmentarza otoczona jest przez gruby ceglany mur, do którego od wewnątrz przylegają grobowce. Od strony zachodniej przy murze znajduje się stary, dziś już nie używany ceglany budynek, w którym niegdyś mieściła się kostnica.

Istotnym i z pewnością wyróżniającym elementem cmentarza jest obecna tu bogata zieleń. Choć stopniowo niszczona w wyniku tworzenia nowych miejsc pochówku, ciągle jeszcze bardzo obficie obecna. Jest to tym bardziej istotne, gdyż cmentarz nigdy nie miał charakteru ogrodowo - parkowego. Dzięki dbałości o fragmenty zielone zarówno rodzin pochowanych tu osób jak i zarządu cmentarza, „nawiązuje on do romantycznej koncepcji cmentarza jako miejsca imagicyjnego obcowania żywych z umarłymi, w kojącym otoczeniu nasadzonej roślinności.

Tysiące ludzi, którzy pochowani zostali na omawianym cmentarzu, doczekało się kamiennych nagrobków, które służą ich upamiętnieniu. Niestety w dawnych czasach jedyni elementami, jakie stanowiły o pamięci zmarłego były liche drewniane, lub też w przypadku ludzi bardziej zamożnych, kamienne krzyże. Większość z niech bezimiennych, co niejednokrotnie powodowało całkowite zapomnienie i zastąpienie miejsca spoczynku jednej osoby, mogiłą kogoś innego. Dopiero II połowa XX wieku przyniosła znaczne zmiany w tym temacie. Zaczęto bardziej trwale i estetycznie ozdabiać mogiły co przyczyniało się jednocześnie to utrwalenia pamięci o zmarłym.

Cmentarz rzymsko-katolicki nie należy do tych, na których znaleźć można ozdobne i wystawne nagrobki czy też pokazowe pomniki. Jest to związane z tym, że większą część spoczywających na nim ludzi stanowili robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy. W mniejszym natomiast zakresie bardziej zamożni mieszkańcy. Nawet jednak nagrobki tych bardziej zamożnych obywateli zaskakują dziś swą stosunkową skromnością.

Do najstarszych zachowanych na bialskim cmentarzu nagrobków należy miedzy innymi grobowiec Doroty Strzygowskiej, grobowiec Lukasów, Josefa Strzygowskiego, Karoliny Oschner i grób Doroty Kosma-Thomke.

W najstarszej części cmentarza znaleźć można szereg bardzo interesujących nagrobków przyściennych.

Znamienici i zasłużeni ludzie pochowani na cmentarzu w Białej, m.in.:

Adamczyk Józef

Adamski Franciszek

Antoniewski Antoni

Choliwkiewicz Józef

Grabowski Jan

Handzlik Franciszek

Piskorz Jan

Pollak Karol

Romaszkan Roman

Wojtyła Maciej

 

Informacje i cytaty na temat Cmentarza Rzymsko-Katolickiego napisana została na podstawie książki Jerzego Polaka pt.: „Cmentarz Rzymsko-Katolicki w Białej.”

 
bladzmiana

Komentarze

cmentarz w Białek
Data: 2011-11-27 Autor: nie zarejestrowany ~Carol
Witam. Chciałabym się dowiedzieć gdzie dokładnie jest ten cmentarz, bo nie ma tu podanej żadnej ulicy, ani fotografii, że jakoś skojarzyć miejsce. Byłabym wdzięczna za pomoc:) Pozdrawiam:)
lokalizacja
Data: 2011-11-28 Autor: artmanc
Cmentarz jest zlokalizowany w Bielsku-Białej przy ul. Cmentarnej (pomiędzy ul. Żywiecką a ul. Akademii Umiejętności na wysokości Stadionu Miejskiego)
pelniejsza informacja
Data: 2013-03-21 Autor: nie zarejestrowany ~Aleksander Kocon
Bardzo skromne opracowanie strony,brak informacji o grobach,zaleglosciach w oplatach oraz warunkach ,formie i wysokosci oplat.Tego rodzaju strony posiada juz wiele cmentarzy,ale nasza parafia widocznie jest niereformowalna
do ~Aleksander Kocon
Data: 2013-03-22 Autor: nie zarejestrowany ~wiseman
Ale o co chodzi??? Jakiej strony? Czego dotyczy Pana komentarz? Beskidii??? Stronę parafii z wykazem grobów z zaległościami znajdzie w sieci bez trudu każdy średnio obyty z internetem...
Uwagi dla wisemana
Data: 2013-09-03 Autor: nie zarejestrowany ~SOJ
Stronę parafii znajdzie każdy bez trudu...Czy naprawdę,aż tak jest pan zarozumiały? Jeżeli ktoś zadaje takie pytanie to napewno ma duży problem.Nie każdy musi być informatykiem. Mam pochowanego brata na tym cmentarzu i chciałbym się dowiedzieć o opłacie /zmarł w 1985r./ szukam kontaktu z biurem cmentarza lub parafii i jedyny jaki znalazłem jest błędny. Mieszkam we Wrocławiu i jestem po operacjach tętniaka aorty i wszczepieniu bajpasów więc trudno mi pojechać do Bielska-Białej.Dlatego taka Pańska uwaga naprawdę jest nie na miejscu.
Znamienici i zasłużeni pochowani na cmentarzu w Bialej
Data: 2014-11-02 Autor: nie zarejestrowany ~Bogusław Wantoła
Autor niniejszej publikacji informującej o znamienitych i zasłużonych pochowanych na tut. cmentarzu parafialnym w Białej solidarnie z władzą, zapomniał wspomnieć osobę Jana Balcy na którego pogrzeb przybyło aż kilka tysięcy rodaków żegnających tu żołnierza, który za jego walkę o Polskę odznaczonym był orderem virtutti militari I-kl. Więc niech autor nie przekłamuje historii Polskiej, bo żyją jeszcze osoby mogące mu ją skorygować dokumentami, a nawet fotografiami na których są te osoby które autor wspomniał jako znamienitych i zasłużonych,- a służących pod chorążym Janem Balcy którego pominięto w tym opisie. A dla przypomnienia sanitariusz zgodnie z ostatnią wolą Jana Balcy ogłosił podczas jego pochowku, że tu spoczął żołnierz, który walczył o Polskę ale nie o tą jaką mamy, po czym niezwłocznie się ewakuował z cmentarza przed UB. Co prawda UB już nie ma w Polsce, ale jak wynika z tego niniejszego opisu historii cmentarza w Białej, to także i teraz konsekwentnie utrzymuje się tą bojaźń przed UB, bo przecież władza wszystko widzi, i nadal może ukarać.
do Bogusława Wantoły
Data: 2014-11-02 Autor: beskidia
Szanowny Panie. Tak jak napisano na zakończenie artykułu, powstał on na podstawie konkretnej pozycji. Na cmentarzu w Białej jest pochowanych zapewne setki zasłużonych mniej lub więcej mieszkańców, również tych oddanych sprawie Polski, którzy jednocześnie nie są tu wymienieni z nazwiska. Chcąc wymienić wszystkie znamienite osobistości spoczywające w Białej zapewne brakło by tu miejsca. Nie wymienienie w powyższym streszczeniu innej lub innych zasłużonych postaci NIE jest przekłamywaniem historii ani tym bardziej jak to ujęto "bojaźnią przed UB". Wspomina Pan, że "żyją jeszcze osoby mogące skorygować dokumentami, a nawet fotografiami na których są te osoby które autor wspomniał jako znamienitych i zasłużonych". Zachęcam więc do opublikowania fotografii związanych z ciekawymi, godnymi pamięci osobami z naszego miasta.
Wykopy cmentarne
Data: 2018-12-15 Autor: nie zarejestrowany ~Krystyna
Wprawdzie ostatnie posty są z przed kilku lat, jednak nie wiem, gdzie można by się pożalić. Autor artykułu nie odpowiada za działanie zarządu cmentarza, oni działają jak przed wiekami. Ale tak jak napisał powyżej Aleksander Kocon, trudno doszukać się adresu cmentarza i informacji o zarządcy. Natomiast trwa tam akcja przejmowania grobów na zasadach nie mieszczących się w głowie. Gdy opłaca się za kogoś grób (moja bezdzietna ciocia), to miejsce przepada po dacie do której grób był opłacony. Nie mogę tez o p ł a c i ć grobu moich dziadków, bo nie jestem dysponentem grobu. Osoba która opłacała zmarła. Odbiorą mi miejsce spoczynku dziadka i babci, bo to nie ja dokonałam opłaty 20 lat temu. Gdzie iść na skargę co z tym zrobić?
digitalizacja
Data: 2018-12-18 Autor: nie zarejestrowany ~Jerz
Cmentarz w Białej, podobnie jak cmentarz parafialny przy ul. Grunwaldzkiej, nie jest zdigitalizowany i nie można szukać zmarłych w Internecie. To skandal! Wiele cmentarzy wiejskich udostępnia takie dane np w Grobonecie. Ale tutaj chodzi o pieniądze. Chcesz coś wiedzieć to przyjdź do kancelarii parafialnej a tam już czeka koszyczek na "co łaska". Opłacałem niedawno grób babci w Białej. Za biurkiem siedzi zakonnica z miną prokuratora, arogancka i bezczelna. Opłatę wzięła bez tradycyjnego "Bóg zapłać". Petent to wróg. Przy okazji zapraszam do biura gospodarza cmentarza na Grunwaldzkiej. Takiego syfu, brudu i dziadostwa nie zobaczycie nawet w zapuszczonej wiejskiej chałupie. Dla porównania odwiedźcie biuro cmentarza komunalnego na ul. Karpackiej.
Strona Grobonet cmentarza w Białej
Data: 2020-04-16 Autor: nie zarejestrowany ~Jerzy
Proszę o informacje gdzie mogę znaleźć w internecie stronę na której odnajdę groby na Waszym cmentarzu podobnie jak jest to na innych cmentarzach w Bielsku-Białej - z poważaniem Jerzy

Dodaj swój komentarz :

Temat:
Autor:
e-mail:
Wiadomość:
Wybierz temat
0
0


Powiadom mnie o nowościach:
Statystyka
Ilość artykułów:207
Cmentarz Rzymsko-Katolicki w Białej, Bielsko-Biała, Beskidy, zabytki, witamy, muzea, historia bielsko, willkommen, zabytkowe cmentarze, tego już nie ma, zasłużeni mieszkańcy, zabytki bielsko, książki i albumy o mieście, ciekawostki z miasta, warto zobaczyć bielsko, ważne daty, rynki i place, angielski bielsko, szkoły językowe bielsko
Czas generowania strony: 0.038 s