Synagoga w BiałejPod koniec XIX wieku, na terenie dzisiejszej dzielnicy Bielska-Białej - Lipnik, istniała duża kolonia żydowska. Małe skupisko Żydów w Lipniku, które początkowo obejmowało jedynie kilka rodzin, już po 1820 zaczęło się rozwijać.
ZdjęciaW 2001 roku odnalezione zostały plany architektoniczne opisywanej synagogi na ich podstawie przedstawić można następujące informacje: „Monumentalna budowla była zorientowana. Fasada główna trójosiowa, z wysuniętym ryzalitowo portalem wyposażonym w dwie neoromańskie kolumny i mauretańską dekorację na łuku. Nad portalem znajdowała się rozeta w bogatej oprawie stiukowej. Ponad wejściem widniał charakterystyczny przyczółek pokryty dekoracją złożoną z 11 neoromańskich kolumienek i 11 kół. Przyczółek ozdabiały po bokach dwie latarnie z iglicami zakończonymi gwiazdą Dawida, dwie identyczne latarnie osadzały kopułę na dachu. Dominująca kopuła, oktagonalna, wyposażona została w dowolnej części w rozetkowe okna, od czoła w biforium, a zwieńczona była latarnią z długa iglicą i gwiazdą Dawida. Elewacje boczne, czteroosiowe, podłużne okna; trzy w nawie w układzie biforium, w kruchcie pojedyncze umieszczone na osi bocznych drzwi. Nawę zamykała pięcioboczna apsyda wyposażona w troje wąskich, wysokich okien. Elewacja posiadały wysoki cokół, wysunięte schody przed trzema wejściami i ozdobne krenelaże w partiach nad okiennych. Łuki nadokienne zostały przyozdobione dwukolorową cegłą. Budowla pokryta była płaskim, dwuspadowym dachem, nad apsydą wielospadowym.” Dodać należy, że do pierwotnych planów Pana Korna wprowadzone zostały zmiany, dotyczące zasadniczego kształtu kopuły. Jedyną pozostałością po synagodze w Białej jest część jej fundamentów przy ul. Krakowskiej.
Opis zdjęć: zdjęcie 1. Synagoga w Białej na starej pocztówce; źródło: kolekcja własna
zdjęcie 2. Żydowscy żołnierze z 3-go Pułku Strzelców Podhalańaskich przed synagogą w Białej we wrześniu 1938 r.; źródło: http://motlc.wiesenthal.com zdjęcie 3. Chór synagogi w Białej w latach 20-tych XX wieku. Siedzą: Eugen Schiff-MIler, Albert Seelenfreund, główny kantor Adolf Wygoda (przed wojną przeprowadził się do Koice na Słowacji, a stamtąd wyemigrował do Ameryki, gdzie zdobył wielką sławę, zmarł na początku lat 90-tych), Kantor Linkowski, Kantor Szrager. Stoją: Icchak Beizer, Jzef Dattner, Salo Werner, Beniamin Grinfeld, Iziu Albin, Natan Rattner (mieszka w Tel Avivie, on rozpoznał osoby na tym zdjęciu) J. Rossbach, Jakub Bester; źródło: http://motlc.wiesenthal.com zdjęcie 4. Synagoga w Białej widziana od strony północnej; źródło: http://wyburzone.pl
Informacje na temat synagogi oraz cytowany tekst dotyczący jej projektu w całości pochodzą z: Jerzy Polak - „Z badań nad dziejami Bielska-Białej od XIII do XX wieku”.
Dodaj swój komentarz : |
Wybierz temat WitamyWillkommenHistoria miastaWarto zobaczyćCiekawostki z miastaTego już nie maZabytkowe cmentarzeZabytkiDzielnice miastaRynki i placeOcalić od zapomnieniaKsiążki i albumy o mieścieMuzeaZasłużeni mieszkańcyWażne daty100 lat temu na Podbeskidziu Powiadom mnie o nowościach: Statystyka
|